ODD/CD

Sommige kinderen hebben een stoornis die valt onder de “ disruptieve gedragstoornissen in de DSM V. Onder deze Disruptive Behavior Disorders (DBD) vallen:

• ODD (Oppositioneel Opstandige Gedragstoornis)
• CD (Conduct Disorder of Anti-Sociale Gedragsstoornis)

Kenmerken ODD

Kinderen met ODD/ CD vertonen een aantal kenmerken die voor de omgeving zeer lastig zijn. Voor deze kinderen zelf uiteraard ook, want ze komen keer op keer in moeilijkheden door dit gedrag. Kinderen met ODD zien de omgeving vaak als potentieel vijandig, omdat ze hun eigen aandeel in de vijandige reacties niet zien. Ze worden dus voortdurend bevestigd in deze vijandelijkheid.

Hoewel veel ongehoorzaam gedrag vooral tegen volwassen (de gezagsdragers) is gericht, komen ze ook vaak in conflict met leeftijdgenoten, omdat ze graag de dingen willen laten gebeuren zoals zij dat in gedachten hebben.

Dwars en uitdagend gedrag

Vindt het moeilijk te gehoorzamen en doet “lekker niet” wat volwassenen hem vragen.
Maakt ruzie met volwassenen en gaat daarmee ook steevast in discussie.
Heeft de neiging anderen te plagen of expres te ergeren.
Geeft anderen de schuld van zijn eigen fouten.
Gedraagt zich zo vooral tegen volwassenen, niet tegen leeftijdgenoten.

Emotionele symptomen

Is snel boos en gefrustreerd.
Is prikkelbaar en ergert zich snel aan anderen.
Is erg driftig.
Is snel wraakzuchtig.

Een kind met ODD kan tijdens de puberteit nog eens dubbel kan gaan dwarsliggen (“gewone pubers” hebben daar soms ook last van, bij een kind met ODD gaat dit dubbelop).

Een kind met ODD zegt meestal duidelijk waar het volgens hem op staat en doet dit vaak niet altijd even diplomatiek. Dit heeft te maken met een gebrek aan sociale omgangsvormen en moeite met flexibiliteit.

Co-morbiditeit

Kinderen waarbij al vroeg de stoornis ODD is vastgesteld (early starters) hebben kans dat de stoornis zich binnen vier jaar ontwikkelt tot de anti-sociale gedragsstoornis (Conduct Disorder). ODD/CD komen zelden “alleen” voor. Vaak is er sprake van co-morbiditeit met ADHD of Gilles de la Tourette.

 

Kenmerken CD

Een kind met Conduct Disorder heeft een ernstiger stoornis dan een kind met ODD, met name vanwege de agressiecomponent. Kinderen met CD vertonen anti-sociaal gedrag: ze schenden de fundamentele rechten van anderen (bijvoorbeeld stelen, vechten) en overtreden bij de leeftijd behorende sociale waarden en normen (bijvoorbeeld spijbelen en liegen). De stoornis komt ook voor onder de naam Gedragsstoornis of Anti-Sociale Gedragsstoornis. De stoornis ontwikkelt zich meestal rond het achtste levensjaar.

Agressie tegen mens of dier

• Pest, bedreigt of intimideert anderen.
• Zet aan tot vechtpartijen.
• Mishandelt dieren of mensen.
• Maakt gebruik van een wapen.
• Steelt in direct contact met het slachtoffer.
• Dwingt iemand tot seksueel contact.

Vernieling van eigendommen

• Sticht opzettelijk brand.
• Vernielt opzettelijk spullen van een ander.

Onbetrouwbaarheid of diefstal

• Steelt ook zonder direct contact met het slachtoffer.
• Breekt in in iemands auto of huis.
• Liegt.

Ernstige overtreding van regels

• Het kind blijft ’s nachts van huis weg, vaak reeds beginnend voor het 13e jaar.
• Het kind loopt voor langere periode van huis weg.
• Het kind spijbelt regelmatig.

Ook deze kinderen zien de omgeving en bedoelingen van anderen als vijandig. Ze genereren vooral agressieve oplossingen als je vraagt hoe ze uit een probleemsituatie moeten komen. Ze zien er voordeel in. Ze voelen zich snel gefrustreerd en kunnen moeilijk omschakelen naar een andere houding. Deze kinderen hebben vaak minder empathie dan andere kinderen. Bovendien hebben ze vaak een gebrekkige gewetenvorming. Ze kennen weinig of geen schuld- schaamte of spijtgevoelens.