Angst en dwangstoornissen

In de DSM V worden verschillende angststoornissen onderscheiden: sociale fobie, gegeneraliseerde angststoornis, eetstoornissen. Angststoornissen zijn niet leeftijdsafhankelijk. Wel ontstaan sommige stoornissen al voor of tijdens de basisschoolleeftijd. Eetstoornissen ontstaan meestal tijdens de middelbare schooltijd.

In tegenstelling tot kinderen met zichtbare gedragsproblemen merk je bij deze kinderen vaak niet direct dat er iets aan de hand is. De signalen die ze uitzenden zijn moeilijk op te vangen en complex. Het zijn piekeraars, tobbers en slechte slapers. Soms zijn ze boos en agressief, maar dit komt minder vaak voor.

Sociale fobie

Er is sprake van sociale fobie of sociale angststoornis, als de symptomen het functioneren in het dagelijks leven belemmeren. Deze stoornis ontstaat vaak al op jonge leeftijd, maar openbaart zich pas rond het twaalfde jaar (groep 7/8). Vaak heeft één van de ouders ook sociaal angstige trekken of een sociale angststoornis. Kinderen die te beschermd worden opgevoed, of kinderen die heel autoritair worden opgevoed, kunnen sociale angst ontwikkelen. Ook bij een eetstoornis zie je dat zich vaak een sociale fobie ontwikkelt.

Gegeneraliseerde angststoornis

Kinderen met een gegeneraliseerde angststoornis zijn constant gespannen. Ze worden niet nerveus van één situatie of gebeurtenis, maar bevinden zich eigenlijk constant in een stressvolle situatie. Hun angst is dermate groot, dat die niet meer bij hun leeftijd past en het functioneren belemmert. Vaak zie je dat een eetstoornis en een gegeneraliseerde angststoornis tegelijkertijd voorkomt, waarbij de een meer op de voorgrond treedt.

Kenmerkend:

• Ze piekeren veel, maar vooral voor het slapen gaan. Hierdoor zijn ze vaak niet goed uitgerust.
• Ze maken zich zorgen over alles en zien overal beren op hun pad. Zelf beseffen ze vaak niet dat ze meer piekeren dan anderen.
• Ze maken zich ook zorgen om dingen die voor een buitenstaander volstrekt onlogisch zijn. Bijvoorbeeld piekeren over een slecht resultaat, terwijl ze alleen maar excelleren.
• Veel bevestiging nodig en vragen naar de bekende weg.
• Lusteloos zijn en niets leuk vinden.
• Een kind met veel angst gedraagt zich nogal eens jonger dan bij zijn leeftijd verwacht zou kunnen worden.

Anorexia Nervosa

Anorexia is een vorm van angst die vanaf de puberteit kan optreden. Zowel bij meisjes als bij jongens. Het start vaak met een diepliggende angst om dik te worden. Dit uit zich in niet eten, eten uitbraken, het gebruik van laxeer middelen en veel bewegen. Als het lichaam onder een bepaald gewicht komt, gaan de hersenen anders functioneren. Dat kan leiden tot meer emotionele reacties zoals angst. Een puber met anorexia heeft professionele hulp nodig. De werkelijke problematiek ligt op een ander niveau dan het gewicht en eetgedrag.

Obsessief-compulsieve stoornis (OCD)

Deze dwangstoornis zie je vaak tegelijkertijd bij eetstoornissen. Ook OCD heeft te maken met angst. Door bepaalde handelingen uit te voeren, wordt de angst (tijdelijk) verminderd. Obsessies verwijzen naar de dwanggedachten, compulsies verwijzen naar de dwanghandelingen. De woorden zeggen het al: het kind dat hier aan lijdt, kan deze gedachten en/of handelingen niet zelf stoppen.

Faalangst

Faalangst is niet opgenomen in de DSM V, maar kan je leven aardig ingewikkeld en onplezierig maken. Letterlijk is faalangst de angst om te falen. Je bent bang dat ondanks een goede voorbereiding een mislukking volgt. Eigenlijk is er ook al angst vooraf. “Het zal wel niet gaan lukken, ik krijg vast een black-out”, zijn gedachten die lang tevoren al meespelen. Faalangst heb je alleen als het gaat om een bepaalde “taak”, iets wat van je wordt verwacht en waar een beoordeling volgt. Bij hooggevoeligheid komen faalangst in combinatie met perfectionisme zeer veel voor.